Öfke nöbetleri küçük çocuklarda tipik bir davranıştır. Çocuk istediğini bu yolla elde edeceğine inanırsa bu nöbetler seneler boyunca devam edebilir. Çocuklar genellikle çok yorgun, sinirli, aç ve aşırı uyarılmış olduklarında ya da kendilerini hasta hissettiklerinde bağırıp çağırırlar. Çocuğunuz büyüdükçe bu nöbetler, sizin sınırlarınızı zorlamak veya nasıl tepki verdiğinizi görmek için patlak vermeye başlar.
Çocuklar öfke nöbetlerine, olabilecek en kötü zamanda tutulurlar. Araba sürerken, alışverişte, restoranda ya da arkadaşınızın evinde, kısacası çocuğunuzun uslu durması gereken her yerde kıyamet kopabilir. Bu durumda ilk tepkimiz hemen bir şeyler yapıp onu susturmaya çalışmak olur. Mahcup olur, strese gireriz. Tehdit ve cezaya başvururuz. Oysa öfke nöbetlerinin bir sebebi olduğunu hatırlamamız gerekir. Böyle bir durumda işe yarayacak tek şey, çocuğunuzun ihtiyacına cevap vererek onu sakinleştirmeye çalışmaktır.
Çocuklarda Rastlanan Öfke Nöbetlerinin Çeşitleri
Yorgunluktan, açlıktan veya hastalıktan kaynaklanan nöbetlerle; sinirden, ,istediğini yaptıramamaktan ya da anne babasının sınırlarını zorlama isteğinden kaynaklanan nöbetler birbirinden çok farklıdır. Birinci tip öfke nöbetleri, anne baba sebepli olanlara kıyasla daha sakin olmayı gerektirir. bu tip nöbetlerde çocuğumuza yemek yedirerek, onu yatağına yatırarak ya da rahat bir ortam sağlayarak ona yardımcı olmalıyız. Alışverişte ya da sosyal bir ortamda yaygarayı koparan çocuğunuz bizi mahcup eder ama bu davranışın fiziksel bir sebebi vardır. Sebebini anlayınca problemi çözersiniz.
İkinci tip öfke nöbetleri ise bir güç mücadelesine benzer. Çocuğunuzun kendisini güçsüz hissettiği durumlarda, kontrolü eline alma çabasıdır. Unutmayın, çocuğunuz "Hayır!" dediğinde veya öfke nöbetine tutulduğunda aslında sizinle iletişim kurmaya çalışıyordur. Bu durumda, sakin kalmak ve bir adım geri atıp gizli mesajın ne olduğunu anlamak zorundasınız. Sadece onu dinlemenizi istiyor olabilir. tıpkı erişkinler gibi çocuklar da bazen hiç kimsenin kendilerini dinlemediğini düşünürler.
Çocuğunuza seçme hakkı tanıyarak onunla güç mücadelesine girmekten kaçınabilirsiniz. Örneğin giyebileceği iki kıyafet seçin, sonra ona birini seçmesini söyleyin. Böylece biraz olsun kontrolü olduğunu hissedecektir.
Sorunları Çözmek
Bazen öfke nöbetinin sebebini kestirmek zordur çünkü çocuğunuz derdini açıkça ifade edemeyebilir. Yine de anne babalar zamanla çocukların anlatamadıklarını da tahmin etmeyi öğrenirler.
- Öfkenin nedeni açlıksa, yemek zamanı olmasa bile, ona yiyecek bir şeyler verin. Bu tür acil durumlarda yanınızda atıştırmak için sağlıklı bir şeyler bulundurmak iyi bir fikirdir.
- Çocuğunuz yorgunsa yumuşak bir ses tonuyla konuşun. Onu kucağınıza alıp sallayın. Yatak odasına veya dinlenebileceği bir yere götürün.
- Eğer çocuğunuz kendini hasta hissediyorsa, onunla sakin ve rahatlatıcı bir ses tonuyla konuşarak endişelerini giderin. Midesi bulanıyorsa boş bir kap ya da naylon torba temin edip hazır bulundurun. Doktor gerekiyorsa süratle ama sakin bir şekilde harekete geçin.
- Bazı çocuklar değişikliğe uyum sağlamakta zorlanırlar. Bu da öfkeye sebep olabilir. Örneğin parkta oynarken eve döneceğiniz zaman hakkında çocuğunuzu önceden bilgilendirin. "10 dakika içinde eve gitmek zorundayız. Kaydıraktan bir kere daha kaymak mı yoksa salıncakta sallanmak mı istersin?" Önceden hatırlatmak ve seçim şansı vermek, çocuğunuzun bu geçişi daha kolay atlatmasına yardımcı olacaktır.
- Çocuğunuz açıkça sizin sınırlarınızı deniyorsa sakin kalın ve tartışmaya girmekten sakının. Sakin ve yumuşak bir ses tonuyla konuşun. Kibarca onun neden sinirlendiğini anladığınızı fakat kuralı değiştiremeyeceğinizi söyleyin. Örneğin, "Parkta biraz daha kalmak istediğini biliyorum fakat öğlen yemeği için eve dönmemiz gerekiyor" deyin.
- Örneğin telefonda bir arkadaşınızla çok uzun konuşursanız konuşmayı bitirdiğinizde küçük çocuğunuza özel bir ilgi ve laka gösterin
Çocuğunuzun istediğini ağlayarak yaptırmasına izin vermeyin. Öfke nöbetinin geldiğini anlayınca hemen onun dikkatini başka bir tarafa çekmeye çalışın. Çocuğunuz hala sakinleşmiyorsa ya oturup bir şeyler okuyarak ya da odayı terk ederek onu kendi haline bırakın. Tabii ki, çocuğunuzun tehlikeli bir şey yapmayacağından emin olun.
Çocuklara Fazla Yüklenmeyin
Çoğu aile çocuklarıyla birlikte birçok şey yapmaya gayret ederler. Unutmayın ki, küçük çocuklar belirli rutin işleri tercih ederler. bir faaliyetten diğerine geçince hem yorulur hem de sinirlenirler. Örneğin çocuğumuzu çeşitli kurslara yazdırmak isteriz. Fakat küçük çocukları spor dersi ya da herhangi bir okul öncesi etkinliğe başlatmadan önce çok iyi düşünün. Bir faaliyetten diğerine koşturmak, bütün ailenin stres düzeyini yükseltir ve öfke nöbetleri için ortam oluşturur. Faaliyetlere girmeden önce hazırlanmak için yeterli derecede zaman ayırdığınızdan emin olun, böylece son anda yetişmek için ter dökmek zorunda kalmazsınız.
Çocukların Öfkelerine Karşı Ebeveynlere Yatıştırma Kılavuzu
Çocuğunuz öfke nöbeti geçirirken kesinlikle kaçınmanız gereken bazı davranışlar vardır.
- Çocuğunuzun yanağına ya da poposuna vurarak şiddete başvurmayın. Aksi takdirde çocuğunuza kötü örnek olursunuz.
- Hareketlerini sınırlamaya çalışmayın. Tabii aniden caddeye fırlamak gibi tehlikeli işler yapmaya kalkışmadıkça.
- Tehditlere ya da cezaya başvurmayın. Çocuklar mantıksız davranmaya başladıklarında tehdit ve cezalar hiçbir işe yaramaz. Sadece gerilimi tırmandırır.
- Tartışmayın. Mantıksız davranan birisiyle tartışarak haklı olduğunuzu kabul ettiremezsiniz.
- Çocuğunuzu küçük düşürmeyin ya da davranışlarıyla alay etmeyin. Bu, çocuğunuzun gelecekte insanlara sert davranmasına sebep olur.
- Herkesin önünde yatıştırmaya uğraşmayın. Çocuğunuzu özel konuşabileceğiniz bir yere götürün. Bu, etrafınızdaki insanlara karşı saygılı bir davranıştır. Üstelik böylece durumun daha kolay üstesinden gelebilirsiniz.
Yatma Zamanı Tantanasını Yatıştırın
Yatma zamanı, günün güzel bir anı olabileceği gibi, anne baba ve çocuklar arasında bir güç mücadelesine de dönüşebilir. Çocuğunuzun yatmak istemeyişinin birçok nedeni olabilir: Uyuması gerektiğini söylediğimiz zaman kızar, uyuduğu zaman bir şey kaçıracağını sanır, uykusu yoktur ya da sadece anne babasına yakın olmak ister. Çocuğunuzun neden yatmak istemediğini anlamaya çalışın. Daha sonra, bir yandan onun dileğini yerine getirmeye çalışın, bir yandan da onu yatmaya ikna edin.
Rutin Bir Düzeniniz Olsun
Çocuğunuz her akşam yatmadan önce bir şeyler atıştırsın, ılık bir duş alıp dişlerini fırçalasın. Sonra beraber kitap okuyun, çocuğunuzu yatırırken ona sarılın ve iyi geceler öpücüğü verin. Aynı şeyleri her akşam tekrar edin; uyku öncesi rutini, çocukların sakinleşmesine ve endişelerinin giderilmesine yardımcı olur.
Uyku öncesi faaliyetlere, çocuğunuz yatmadan yaklaşık bir saat önce başlayın. Bu süreç boyunca evde sessizlik hakim olmasına özen gösterin. Rutin başlamadan yaklaşık 10 dakika önce çocuğunuza haber verin. Bu, çocuğunuzun o sırada yaptığı faaliyeti tamamlamasını sağlar. Çocuğunuza mümkünse seçim şansı tanıyarak onunla güç mücadelesine girmekten kaçının. Örneğin, "Bu gece seni annen mi yoksa baban mı yatırsın?" diye sorabilirsiniz.
Çocuğunuz uyumakta zorlanıyorsa birlikte hayal kurmayı deneyin. Kelimelerin yardımıyla gevşetici bir tecrübe yaşayın.
Bir diğer yöntem de çocuğunuzla mutlu anlarınızı paylaşmaktır. "Küçükken seni omuzumda taşıdığım günleri hatırlıyor musun?" diye sorabilirsiniz. Ya da birbirinizin en çok beğendiğiniz yönlerinizden bahsedebilirsiniz. "Etrafındaki herkese kibar davranman çok hoşuma gidiyor. Annen olduğum için çok gurur duyuyorum" diyebilirsiniz. Gününün nasıl geçtiğini anlatması için doğru sorular sorarak onu teşvik edebilirsiniz. Örneğin, "Bugün ne yaptın?" (genelde verilen cevap "hiçbir şey"dir) yerine, "bugün başından geçen en güzel şey neydi?" şeklinde sorular olmalıdır.
Her akşam yatmadan önce aynı şeyleri yapın; alışkanlıklar çocuğunuzu sakinleştirir ve kendini güvende hissettirir.
Çocuğunuza Karşı Koymuş Olduğunuz Kurallarda Tutarlı Olun
Çocuğunuzun uykudan önce faaliyetleri tamamlanınca sessizce odasını terk edin. Ona, "Acil bir durum olmadığı halde yanıma gelirsen seni götürüp yatağına yatırmam gerekiyor" deyin. Asla tartışmayın ve taviz vermeyin. Sakin, kibar ve tutarlı olun. Tutarlılık çok önemlidir. Tutarsız davranırsanız çocuğunuz kurallara gittikçe daha boş verecek ve sınırlarını nereye kadar zorlayabileceğini görmek isteyecektir. Öte yandan çok sert davranmayın. Önemli bir mesele söz konusuysa ve çocuğunuzun size ihtiyacı varsa kuralları bir kenara bırakabilirsiniz. Örneğin gece yarısı korktuğu için ya da bir yeri ağrıdığından dolayı, yatağından kalkıp yanınıza gelmek isteyebilir. Bu durumda kalbinizin sesini dinleyin.
Çocuğunuz yatmak için hazır olduğunda hikaye okumak, faydalı ve sakinleştirici bir faaliyettir.
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder